Donderdag 19 december 2013 stond al lang in mijn agenda geboekt. Op deze dag zou Robert Jan Simons als hoogleraar ‘didactiek in digitale context’ afscheid nemen en als promovenda moest ik natuurlijk bij het afscheid van mijn promotor zijn. In de aula van het Academiegebouw in Utrecht hield hij een mooi betoog over ‘mindshifting’ en het belang van mindsets voor leren. Zowel Wilfred Rubens als Erno Mijland hebben over de afscheidspresentatie geblogd en hier vind je het artikel van de lezing. In deze blog sta ik kort stil bij een aantal constateringen van Robert Jan die mijns inziens relevant zijn voor het onderwijs in het algemeen en onderwijs en ICT in het bijzonder.
Onderwijs is toe aan een mindshift over de mind
Simons onderscheidt in hoe je denkt over leren van jezelf en van anderen (je mindset over de mind) twee benaderingen: de growth en de fixed mindset. Bij fixed ga je er vanuit dat intelligentie een gegeven is en bij growth geloof je er in dat je intelligentie kan ontwikkelen. Het is afhankelijk vanuit welke benadering je vertrekt hoe een docent zijn leerlingen benadert. En die impact zien we met name terug bij onze huidige toetssystemen. De fixed benadering kiest voor assessment of learning (het rode potlood) en bij growth past meer assessment for learning. Simons noemt in het verlengde hiervan ook dat we meer toe moeten naar betekenisgericht leren en leerversterkende feedback.
Meest veelbelovende vernieuwing in onderwijs
Naast de lezing verscheen gister ‘De Prjsim’, een eenmalige uitgave met een interview met Robert Jan, zie ook de site www.visieopleren.nl. Als meest revolutionaire en effectieve innovatie noemt Robert Jan peer-feedback. Hij kent het succes ervan toe aan de combinatie van drie belangrijke elementen: feedback, peers en leren met behulp van ICT. Dat is natuurlijk fijn om te lezen, aangezien dit het onderwerp is van mijn promotieonderzoek, waarvan Robert Jan promotor is.
Onderwijs en ICT: een dubbele mindshift?
ICT was als onderwerp de grote afwezige in het afscheidscollege. En dat is bijzonder, zeker als je afscheid neemt als hoogleraar ‘didactiek in digitale context’. Maar ik ben van mening dat dit juist de kern is van de meerwaarde van Robert Jan aan het onderzoek naar onderwijs en met name aan het onderwijs zelf. Zoals hij zelf doeltreffend stelt (in De Prjsim) ‘het gaat er om te achterhalen of een computer dat kan bieden wat een mensen veel minder of niet kan. Denken vanuit wederzijds verbetering. Uiteindelijk kom je dan uit bij personaliseren en differentieren. Docenten komen een heel eind en via digitalisering kom je verder’. Ik kan deze stelling alleen maar onderschrijven en zie in de praktijk veel dingen misgaan, juist vanwege de mindset van docenten (en managers) over de inzet van ICT in het onderwijs, maar nog meer vanwege de bestaande ideeën over leren. Het bevestigd mijn vermoeden dat er bij de inzet van ICT in het onderwijs een dubbele mindshift moet gebeuren, maar dan wel eerst die over het leren.
Succes for all
Wat mij nog het meeste aansprak in de lezing was de idee dat we het onderwijs en het leren voor alle leerlingen beter zouden kunnen maken als we de docenten zover krijgen dat ze hun mindset over het leren van hun leerlingen veranderen. En de grote vraag blijft natuurlijk hoe dan. Hier stond Robert Jan uitvoerig bij stil, zie ook de blogs van Wilfred en Erno. Kern van het verhaal is wat mij betreft dat er bij dit soort veranderingen geen sprake is van ‘one size fits all’. Afhankelijk van waar je vertrekt (ben je bv. een docent die uit principe niet wil of ben je iemand die niet kan), is een andere set aan interventies nodig. De toekomst zal het leren.
Leave a Reply