Niemand weet hoe de toekomst van het onderwijs eruit gaat zien. Maar voor de impact van digitalisering hoeven we alleen maar ons heen te kijken wat er nu al allemaal op ons afkomt binnen en vooral ook buiten het onderwijs. We kunnen er niet meer omheen, dat we onze kinderen, leerlingen, studenten en collega’s mee moeten nemen in deze ontwikkeling. Maar hoe we dit het beste kunnen doen, daar zijn we het nog niet over eens. Het goed organiseren van de digitale transitie in het onderwijs kent naar mijn idee drie kernelementen: richting, ruimte en support.
Richting
Om de discussie goed te kunnen voeren hoe je als instelling de digitale transitie wilt organiseren en je bv. het huidige applicatielandschap door kan ontwikkelen naar een integrale Digitale Leer-Werk-Onderzoeks-omgeving is het van belang om te weten waar we naar toe willen, welke ontwerpprincipes we daarbij hanteren en hoe we het beste tot het resultaat kunnen komen. Deze richting ligt natuurlijk in het verlengde van je instellingsplan of maakt daar bij voorkeur onderdeel van uit. Dit vraagt om expertise over de strategische rol van technologie en hoe technologie in te brengen op beslisniveau. Een groep dwarsdenkers en friskijkers uit het hoger onderwijs heeft recent een interessante transitieagenda geschreven met toekomstbeelden voor het hoger onderwijs. Zij stellen voor om digitalisering in te zetten voor een toekomstbestendig hoger onderwijs, waarin studenten hun eigen leerpad vormgeven, leren zowel fysiek, online als blended gebeurt, de instelling dient als thuisbasis, er sprake is van een gemeenschappelijke infrastructuur, docenten samenwerken in teams vanuit diverse rollen, instellingen gericht zijn op en verbonden met de maatschappij en we samen vorm geven aan nieuwe grenzen. Dit toekomstbeeld geeft sturing aan de transitie en digitalisering kan hier een belangrijke bijdrage aan leveren. Dit gaat dus verder dan het zorgen dat studenten digitaal vaardig zijn, maar kiest ervoor om digitalisering te gebruiken om op zoek te gaan naar structurele en fundamentele veranderingen in ons denken, doen en organiseren. Welke richting je als instelling kiest is bepalend (en vereist) voor de manier waarop je de digitale transitie organiseert.
Ruimte
Om de hierboven geschetste richting te kunnen realiseren is ruimte nodig. Dit kan op meerdere manieren, bv. door het vrijmaken van geld en tijd voor het de ontwikkeling of inpassing van nieuwe praktijken of indirect, door het bieden van legitimiteit of vertrouwen aan vernieuwers in het veld. Steeds vaker bieden instellingen ruimte voor experimenten, waarmee je bestaande processen kunt verbeteren en vernieuwen, doordat je deels buiten de staande organisatie te opereren. Dit levert veel mooie resultaten op, maar daarna is het vaak stil. Om de transities daadwerkelijk te kunnen realiseren, moeten we ook zorgen voor ruimte voor opschaling van succesvolle experimenten, zodat we ook daadwerkelijk de vernieuwing kunnen doorvoeren. Ook zouden we succesvolle experimenten meer in de etalage moeten zetten, om meer van elkaar te leren.
Support
Om de digitale transitie in het onderwijs te realiseren hebben we naast richting en ruimte ook support nodig. Als je geen support (kennis, ondersteunende processen en een passend en flexibel applicatielandschap) biedt blijven mensen in de kou staan. Een echte digitale transitie vraagt om digi- en data-vaardige docenten, ondersteuners en managers. De meeste docenten vinden het nog steeds heel lastig om onderwijs te herontwerpen en kunnen hierbij heel veel steun gebruiken. Ook zouden we veel meer docenten met elkaar in contact kunnen brengen om van elkaar te leren en moeten we de duurzame verbinding met het werkveld blijven maken om passende leertrajecten aan onze studenten te kunnen bieden. Digitalisering vraagt ook om een herinrichting van ondersteunende processen. Docenten moeten weten wat de mogelijkheden op het gebied van digitalisering binnen de organisatie zijn en waar ze terecht kunnen met vragen en nieuwe wensen. Tot slot vereist digitale transitie een passend en flexibel applicatielandschap waarin gestandaardiseerd is wat we samen doen en ruimte blijft voor eigen keuzes als het gaat om de inrichting van leerprocessen.
Deze tekst is eerder verschenen op LinkedIn
Leave a Reply